W artykule o w?dkarskiej komórkowej nawigacji pisa?em o ogólnopolskiej akcji zbierania danych batymetrycznych. Teraz opisz? przydatne techniki i strategie zbierania informacji o g??boko?ci na Waszych ulubionych jeziorach i rzekach.

Kiedy wychodz? nad brzeg jeziora i patrz? na jego spokojn? tafl?, zawsze wyobra?am sobie jego dno. Podwodne góry, doliny, zatopione drzewa i ca?e lasy, g?azy spi?trzone w piramidy, kamienne ?awice i g??bokie tonie, do których nie dociera ?wiat?o s?o?ca.

Przyzwyczaili?my si?, ?e ?wiat nad wod? jest wizualnie oczywisty. Wystarczy zrobi? fotografi? lotnicz? i ca?? topografi? mamy jak na d?oni.

?wiat pod warstw? wody jest du?o bardziej tajemniczy. Tutaj ju? nie wystarczy zrobi? zdj?cia, potrzeba du?ego nak?adu si?, czasu i odpowiedniego sprz?tu, aby pozna? geografi? podwodnego królestwa. Do niedawna zrobienie dok?adnego planu batymetrycznego akwenu dla przeci?tnego w?dkarza by?o praktycznie niemo?liwe. Jednak od czasu pojawienia si? niedrogiego oprogramowania DrDepth i echosond z GPS-ami z mo?liwo?ci? zapisywania logów na karcie pami?ci SD – to ju? wcale nie mrzonka, ale co?, co mo?na przeprowadzi? w miar? szybko i sprawnie. W rezultacie otrzymujemy kolorowy plan batymetryczny naszego ?owiska. Program DrDepth jest w stanie pokaza? równie? cieniowany obraz trójwymiarowy. Wygl?da to przepi?knie i jestem przekonany, ?e przewróci na g?ow? wyobra?enie o tym, jak mo?e wygl?da? dno Waszego ulubionego jeziora.

Proponuj? nietypowy kontakt z wod?. B?dziecie odkrywcami nowych przestrzeni. Gwarantuj?, ?e wiedza o akwenie, który zbadacie, poszerzy Wasze horyzonty w?dkarskie i zwi?kszy szanse na z?owienie wielkich ryb. Warto? Jasne, ?e warto!

Jak zabra? si? do rzeczy?

Po pierwsze, nale?y wytypowa? jezioro, które b?dziemy mierzy?.

Po drugie, nieodzowny b?dzie sprz?t – echosondaz GPS-em i mo?liwo?ci? zapisu takich parametrów jak d?ugo?? i szeroko?? geograficzna oraz g??boko?? wody.

Je?li chodzi o sprz?t, to najwi?cej modeli urz?dze? posiadaj?cych takie zdolno?ci ma firma Lowrance i nie musz? to by? topowe modele HDS z roku 2012. Potrzebne funkcje maj? równie? starsze modele Lowrance’a oraz nieco ju? zapomnianej firmy Eagle, tak?e wy?sze modele echosond Humminbird.

Mo?na równie? wykorzysta? tanie modele echosond z GPS-em, które maj? gniazdko komunikacyjne tzw. NEMA 0183. W tym wypadku trzeba b?dzie niestety zabra? nad wod? prosty laptop z odpowiednim oprogramowaniem. .

Jak wygl?daj? pomiary?

No có?, sama kampania pomiarowa to dosy? nudna robota. P?ywamy w poprzek jeziora z w??czonym zapisem od brzegu do brzegu. Odleg?o?? pomi?dzy tymi tzw. transektami powinna zawiera?  si? mi?dzy 30 a 100 m.

Zale?y to od Was i Waszej wst?pnej wiedzy o akwenie. Je?li znacie jezioro, to ju? na pocz?tku mo?ecie za?o?y?, które jego fragmenty s? bardziej urozmaicone. Wtedy op?aca si? zag??ci? przejazdy do 30, a nawet 20 m. Tam, gdzie dno jest p?askie i nieciekawe, mo?na je rozrzedzi? do 100 m. Skróci to czas pomiaru i zmniejszy liczb? danych do pó?niejszej obróbki. Jak ju? wcze?niej wspomnia?em, dane nagrywane s? na kart? SD, na której tworz? si? specjalne pliki. I tutaj wa?na sprawa dla badaczy: pilnujcie, aby wielko?? tych plików nie by?a zbyt du?a. Najlepiej ko?czy? je w okre?lonych odst?pach czasowych, np. co godzin? p?ywania. Co to nam daje? Zdarza si?, ?e urz?dzenie zawiesi si? z ró?nych powodów. Doprowadza to do uszkodzenia danych, które s? nie do odzyskania. Je?li stanie si? to pod koniec ?mudnego dnia, a my mamy wszystko w jednym kawa?ku,  to marnujemy ca?y dzie? ci??kiej pracy. Je?li dzielimy pomiar, stracimy co najwy?ej godzin? zapisu. Istotn? rzecz? jest równie? nazewnictwo. Plik powinien nazywa? si? tak, jak jezioro, które badamy, oraz  zawiera? dat? pomiaru. Mo?e to wygl?da? nast?puj?co:

ros 15 04 2012 h1.sl2 (gdzie Ro? – to nazwa jeziora, 15.04.2012 – data pomiaru, h1 – pierwsza godzina pomiaru).

Na grafice widzicie dwa zapisane logi. Jeden (oznaczony A) w kolorze czerwonym zrobiony by? w obszarze o nieurozmaiconym dnie, dane zbierane by?y rzadziej. Natomiast w obszarze oznaczonym literk? B wiedzieli?my, ?e dno jest bardzo pofa?dowane, wi?c zag??cili?my pomiary, aby nie pomin?? ?adnej nierówno?ci dna. Bardzo przydaje si? wtedy nawet stary plan batymetryczny jeziora.

Dlaczego tak wa?ne jest podawanie daty, kiedy by?y robione badania? Jak wiecie, poziom wody w jeziorach nie jest sta?y i zmienia si? w zale?no?ci od pory roku. Z regu?y na wiosn? jest wy?szy, by w ?rodku lata osi?ga? poziom minimalny. Wahania lustra wody maj? du?y wp?yw na ko?cowy efekt, czyli plan batymetryczny, na kszta?t linii batymetrycznych, no i w efekcie jego wiarygodno??  i przydatno??. Dlatego przed rozpocz?ciem bada? powinni?my wybra? co? takiego, co mo?na nazwa? wodowskazem.

Filary pomostów to znakomite wodowskazy.
Wystarczy przed ka?dym wyp?yni?ciem zmierzy?
odleg?o?? od jakiego? sta?ego elementu pomostu
do powierzchni wody. B?dziemy potem mogli zrobi?
poprawki do zmierzonych g??boko?ci.

Mo?e to by? na przyk?ad pomost. Na jego filarach widoczne s? wahania poziomu  wody. Wyp?ywaj?c na pierwszy pomiar, zapisujemy odleg?o?? platformy pomostu od lustra wody. B?dzie to dla nas poziom odniesienia. Za?ó?my, ?e musimy doko?czy? badania za 2 miesi?ce, a w tym  czasie woda opad?a o 20 cm. W takim wypadku wszystkie pomiary dokonane tego dnia musimy skompensowa? o te 20 cm. Mo?e to wydaje si? Wam ma?o istotne, ale w?dkarze ?owi?cy na zbiornikach zaporowych wiedz?, jak du?e mog? by?  fluktuacje poziomu wody. Aby zachowa? spójno?? danych, musimy zna? ten parametr, inaczej pomiary „wylec? w kosmos”, a nasza praca nie b?dzie warta funta k?aków.

Ostatnim, wa?nym parametrem jest g??boko??, na jak? zanurzony jest przetwornik echosondy, ale to na szcz??cie nie jest trudne do zmierzenia. Po zebraniu danych z ca?ego jeziora rozpoczynamy proces obróbki w komputerze. I tu pojawiaj? si? dwie mo?liwo?ci. Mo?na to zrobi? na oprogramowaniu DrDepth i zaj?? si? tym samodzielnie lub te? ten fragment pracy powierzy? inicjatorom akcji „Zrobimy Ci map?” i otrzyma? w zamian gotow? mapk?, dodatkowe bonusy i wsparcie. Akcj? popiera portal mapowy MaxiMapa.pl

Dla ch?tnych do podzielenia si? danymi przewidziane jest równie? wsparcie sprz?towe i merytoryczne.

Poni?ej filmik obrazuj?cy proces powstawania mapy w programie DrDepth